שיתופי
פעולה בין צוותי מחקר לצוותים חינוכיים משתנים קיימים שנים רבות ומתפתחים כל העת. נוסף
על כך, לשיתופי פעולה קצרי טווח הממוקדים בהתערבות אחת או במחקר אחד מתווספים בעשור
האחרון ערוצי פעילות ארוכי טווח ומוסדרים המחברים את האינטרס המחקרי והאינטרס הפדגוגי.
יוזמות מקומיות וארציות מקודמות על ידי מוסדות מדינתיים, גורמי שטח, מחלקות אקדמיות
וארגוני חברה אזרחית. כל הארגונים הללו מעודדים צוותי מחקר, צוותי התוויית מדיניות
וצוותים חינוכיים לעבודה משותפת. זאת במטרה להגביר את הרלוונטיות של תאוריות חינוכיות
לעבודת השטח, להטמיע ידע מדעי ומחקרי בתהליכי קביעת המדיניות ולקדם מחקר המתמקד בנושאים
בוערים המאתגרים את הצוותים החינוכיים בעבודתם היום־יומית בפועל.
מטרת הדוח
הנוכחי היא להציג את המאפיינים הייחודיים של שיתופי פעולה מחקרים־יישומיים במערכת החינוך
ולבחון את ההזדמנויות והאתגרים לגורמים השונים המעורבים ולמערכת החינוך כולה הטמונים
בשיתופי פעולה אלו. במבוא לדוח תוצג המסגרת המושגית והתיאורטית להבנת שיתופי פעולה
מחקריים־יישומיים (Research Practice Partnership – RPP) בין חוקרות וחוקרים לצוותים חינוכיים, לארגונים ולמערכות. בדוח נסקור
שלושה דגמים מרכזיים לשיתופי פעולה מחקריים־יישומיים בתחום החינוך המדווחים בספרות
המקצועית: שותפות מחקר ופיתוח, ברית מחקר יישומי וקהילות מרושתות להתפתחות מקצועית,
ונציג דוגמאות למיזמים בולטים הפועלים בשנים האחרונות. כמו כן, נתייחס לקריטריונים
המרכזיים להערכת שיתופי פעולה מחקריים־יישומיים, נבחן אסטרטגיות המקדמות שיתופי פעולה
ואת האתגרים והמכשולים המעכבים ופוגעים באפשרויות להצלחה ונסקור אסטרטגיות להתמודדות
עם האתגרים במטרה להוביל לשיתופי פעולה פוריים.
محليّة
وقُطريّة من قِبل المؤسّسات الرسميّة، الجهات الميدانيّة، الأقسام الأكاديميّة
ومنظّمات المجتمع المدني. كلّ هذه المنظّمات تحثّ طواقم الأبحاث، طواقم بلورة
السياسة والطواقم التربويّة على العمل المشترك. وذلك بهدف تعزيز تماشي النظريّات
التربويّة مع العمل الميداني، ترسيخ المعرفة العلميّة والبحثيّة في سيرورات تحديد
السياسة والنهوض بالأبحاث التي تتمحور حول المواضيع الساخنة التي تقف تحدّيًا أمام
الطواقم التربويّة في عملها اليومي الفعلي.
يهدف
التقرير الحالي إلى عرض المميّزات الخاصّة للتعاونات البحثيّة-التطبيقيّة في جهاز
التربية، وإلى دراسة الفرص والتحّديات التي تؤثّر على العوامل المختلفة المشاركة
فيها وعلى جهاز التربية عمومًا، والكامنة في هذه التعاونات. في مقدّمة التقرير
سيتمّ عرض الإطار الاصطلاحي والنظري لفهم التعاونات البحثيّة-التطبيقيّة (Research
Practice Partnership – RPP) بين
الباحثات والباحثين والطواقم التربويّة، المنظّمات والأجهزة المختلفة. سنستعرض في
التقرير ثلاثة نماذج مركزيّة للتعاونات البحثيّة التطبيقيّة في مجال التربية،
والتي وردَت في الأدبيّات المهنيّة: تعاونات البحث والتطوير، تعاقدات البحث
التطبيقي والمجموعات المترابطة للتطوير المهني، وسنعرض أمثلة على مبادرات بارزة
نشطت في السنوات الأخيرة. كما وسنتطرّق إلى المعايير المركزيّة لتقييم التعاونات
البحثيّة-التطبيقيّة، سنقوم بدراسة الاستراتيجيّات التي تهدف إلى تعزيز التعاونات،
سنطرح التحدّيات والعقبات التي تمسّ بإمكانيّات النجاح وتؤخّرها ونستعرض
استراتيجيّات للتعامل مع التحدّيات من أجل خوض تعاونات ناجحة ومثمرة.